Hans Island is een rotseiland van 1,3 vierkante kilometer in de Canadese Arctic en ligt exact op de grens tussen Groenland (Denemarken) en Canada. Met geen enkele bewoner en uitsluitend vrijwel uitsluitend kalksteen en basalt is het werkelijk een eiland zonder enkele betekenis. Toch heeft het eiland meer dan 30 jaar aan de basis gelegen van een voortdurend conflict tussen beide landen, die het beide claimen als soeverein gebied.
Na 30 jaar getouwtrek beslechtten de Canadese en Deense regering op 14 juni 2022 eindelijk het conflict door een gezamenlijke taskforce te stichten en opties te onderzoeken voor de grensproblemen in het noordpoolgebied. Er werd grofweg een lijn over het eiland getrokken die de grens aangeeft.
Hans Island / Tartupaluk
Hans Island is een klein en onbewoond eilandje, halverwege tussen Ellesmere Island, Nunavut en de noordwestkust van Groenland. De rots ligt op de maritieme grenslijn in de Lincoln Sea, de zeestraat die beide landen van elkaar scheidt.
Tartupaluk is de Inuit naam van Hans Island en de rots is het ‘slachtoffer‘ geworden van 30 jaar strijd over en weer. Toch is het de meest beschaafde oorlog ooit en in de afgelopen 30 jaar is deze kwestie veelvuldig belicht in de media. Hoe werd die strijd dan gevoerd?
Hans Hendrik ontdekt Hans Island
Het eiland is vernoemd naar Hans Hendrik, een arctische ontdekkingsreiziger die van 1853 tot 1876 meewerkte aan Amerikaanse en Britse Arctische expedities. De eerste schriftelijke verwijzing naar de naam en het eiland zelf verschijnt in het boek Narrative of the North Polar expedition (1876) van Charles Henry Davis.
Hoewel de naam Hans Hendrik doet denken aan Nederlandse roots, was hij alles behalve Nederlands. Zijn echte naam was Suersaq en de naam Hans Hendrik kreeg hij van de Amerikanen. Hij was van oorsprong namelijk een Groenlandse schrijver en ontdekkingsreiziger. Hij werd geboren in Fiskenæsset, gelegen in Zuidwest-Groenland en was door de Amerikaanse ontdekkingsreiziger Elisha Kent Kane gevraagd om mee te varen en verslag te doen van de ontdekkingen.
Ver voordat Hans Hendrik het eiland in kaart bracht, was het eiland waarschijnlijk een jachtgebied van de Inuit die deze regio al eeuwenlang bevolkten.
De ‘oorlog’ om Hans Island in het Noordpoolgebied
Het was in 1973 toen Deense en Canadese diplomaten de 2.685 kilometer lange zeegrens tussen Canada en Groenland tekenden en ze zich bewust werden van het feit dat zowel Canada als Denemarken aanspraak maakte op het eilandje.
Decennia lang voerden beide landen regelmatig vlagceremonies uit op Hans Island, waarbij het een gebruik werd dat wanneer de Canadezen er waren geweest, de Denen een Canadese vlag en fles whisky aantroffen. Wanneer de Canadezen na een periode weer op het eiland kwamen, hadden de Denen een Deense vlag en een fles schnaps achtergelaten.
Het bijzondere aan het conflict is dat er werkelijk niets te halen valt op Hans Island. Er ligt geen schat aan minerale stoffen, het gaat niet om vruchtbare grond en er is ook geen olie te vinden. Het gaat om een stuk rots nota bene!
Eenvoudig op te lossen
De eenvoudigste optie zou zijn om gewoon een lijn in het midden te tekenen. De standvastigheid van beide landen maakt het nu noodzakelijk dat een speciale commissie van de VN de grenzen op het continentale plat moet vastleggen.
In het verleden werd met militair vertoon, zoals vliegtuigen en oorlogsschepen dreigend langs gevaren, maar aangezien het twee NAVO-landen zijn, kan er nooit sprake komen van een militair conflict.
Toch is het geschil tussen beide landen voor de beide regeringen van groot belang. Steeds voor een algemene verkiezing komt het conflict ter sprake waarbij politici krasse taal uitspreken over het geschil om kiezers voor zich te winnen.
Bekijk alle highlights en bezienswaardigheden van Nunavut
