De twee officiële talen in Canada zijn Engels en Frans. Engels is veruit de meest gesproken taal en hiermee kun je uit de voeten in alle provincies en territoria. In Quebec is Frans de primaire voertaal en het is ook een officiële taal op federaal niveau. In het Lagerhuis op Parliament Hill worden debatten gevoerd in Engels en Frans.
Doordat Canada een rijke diversiteit aan nationaliteiten huisvest, zijn er naast het Engels en Frans enorm veel talen die door aanzienlijke aantallen bevolkingsgroepen worden gesproken. Enkele van de meest voorkomende niet-officiële talen die in Canada worden gesproken, zijn Chinees, Punjabi, Spaans, Arabisch, Tagalog, Italiaans en Duits. Ook heeft Canada een grote Oekraïense gemeenschap die ook hun eigen taal en cultuur hebben meegenomen.
Daarnaast zijn er nog de inheemse talen die in Canada worden gesproken door First Nations-, Inuit- en Métis-volkeren. Hiermee is het gebruik van verschillende talen in Canada enorm divers.
Officiele talen in Canada
Omdat de officiële taal in Canada Engels en Frans is, vind je op verkeersborden, officiële documenten of verpakkingen de tekst vaak zowel in het Engels als in het Frans.
In de provincies Quebec en het oostelijk deel van New Brunswick is Frans belangrijkste spreektaal en daar worden de straatnaam- en verkeersborden uitsluitend in het Frans weergegeven, zonder Engelse benaming.
Canadees Frans
De Franstalige bevolking van Québec en New Brunswick is een zeer trots volk en wil ‘uit respect’ worden aangesproken in het Frans. Spreek je geen Frans? Laat ze merken dat je het probeert. Als het niet lukt, schakelen ze al snel over op Engels, zodra ze hebben gemerkt dat je geen Frans spreekt.
Het Frans dat de Québecanen spreken is in feite ‘Acadian French’, een dialect dat sterk afwijkt van het Franse Frans. Tijdens een van mijn reizen ontmoette ik in een hostel een Française die voor haar studie onderzoek deed naar de fonetiek van het Canadese Frans. Ze legde me uit dat het tegenwoordige Frans dat in Canada wordt gesproken, in feite Frans is van ongeveer 250 jaar geleden. Dit dialect is vermengd geraakt met de lokale talen van de Métis-volkeren, waarmee de Fransen in de koloniale tijd samen ten strijde trokken tegen de Britse kolonisten. Hierdoor zijn klanken ontstaan die voor veel Fransen vreemd in de oren klinken en waardoor ze zelfs voor Fransen soms moeilijk verstaanbaar zijn.
Canadees Engels uitspraak
Canadees Engels heeft verschillende uitspraken die variëren over verschillende regio’s van het land, maar er zijn enkele algemene kenmerken. De uitspraak van het Canadees Engels vindt zijn invloeden in het Brits Engels en het Amerikaans Engels, maar het heeft ook zijn eigen kenmerkende eigenschappen in de uitspraak. De belangrijkste kenmerken van Canadees Engels zijn:
Klinkerklanken: Canadees Engels heeft een meer “neutrale” klinkeruitspraak in vergelijking met sommige Amerikaanse accenten. De “o” in “cot” en “caught” wordt vaak anders uitgesproken in het Amerikaans Engels, maar wordt vaak hetzelfde uitgesproken in het Canadees Engels, een gemiddelde ertussenin.
Rhoticiteit: In het Canadees-Engelse accent wordt het geluid “r” aan het einde van woorden niet uitgesproken. Er zijn echter enkele regionale variaties waarin de “r” in bepaalde woorden of posities weer wel kan worden uitgesproken.
“About” en “Out”: Deze woorden worden vaak uitgesproken met de “ou” klank dichter bij “oot” in het Canadees Engels. Hierbij lijken de Canadezen last te krijgen van hun onderkaak die ze bij de uitspraak structureel naar voren trekken.
“A” Klanken: De “a” klank in woorden zoals “dance” of “chance” wordt vaak uitgesproken met een de mond iets verder open dan in Amerikaanse accenten. Terwijl Amerikanen “dèènce” zeggen en daarbij hun mondhoeken naar achter trekken, trekken Canadezen hun onderkaak naar beneden bij de uitspraak.
“T” Uitspraak: In veel Canadese accenten wordt de klank van de “t” in het midden of aan het einde van woorden verzacht tot een “d”. Een goed voorbeeld is hoe de Canadezen Toronto uitspreken: “Torondo” of “Toronno”.
Intonatie: De intonatie van het Canadese Engels is zeer karakteristiek en melodieuzer dan het Amerikaans Engels. Met een stijgende intonatie aan het einde van de zin, kan soms verwarring ontstaan, omdat de uitspraak als een vraag kan klinken.
Franse Invloed: Met name in de regio’s met een aanzienlijke Franstalige bevolking, dus Quebec en New Brunswick, zijn er Franse accenten te herkennen in het Engels dat er gesproken wordt. Je zal deze ongetwijfeld herkennen als je in Canada op vakantie bent, of zelfs al aan boord van je vlucht ernaartoe, als je een crew van Air Transat treft.
Métis taal in Canada
De huidige Métis-bevolking in Canada heeft een aparte cultuur en identiteit die het resultaat is van de vermenging van inheemse volkeren en Europese kolonisten, vooral van Franse afkomst. De Métis Nation heeft zijn eigen unieke geschiedenis, tradities en talen. Hoewel de Métis Nation cultureel divers is en leeft in verschillende regio’s van Canada, is Michif een van de voornaamste talen die de Métis spreken.
Michif is een unieke en uitstervende taal die wordt gesproken door sommige Métis-gemeenschappen in Canada. Het is een creoolse taal die is ontstaan door de vermenging van Cree en Frans, met invloeden uit het Engels en andere inheemse talen. De taal is ontstaan als communicatiemiddel tussen Franse bonthandelaren en Cree-sprekende inheemse volkeren in de tijd van de bonthandel in de vroege achttiende eeuw.
Michif staat bekend om zijn gemengde woordenschat en grammatica. Het gebruik van Cree-zelfstandige naamwoorden en Franse werkwoorden resulteert in een taal met een complexe versmelting van taalkenmerken uit beide taalfamilies. De taal heeft verschillende regionale variaties vanwege de diverse oorsprong van de Métis-bevolking en is daardoor moeilijk te beschrijven.
Inuktitut, de taal van de Inuit bevolking
Inuktitut is de taal die wordt gesproken door de Inuit-bevolking in Canada. Deze bevolkingsgroep staat vaak bekend als Eskimo’s. Inuktitut is een Eskimo-Aleoetische taal (Russisch) en is een van de officiële talen van de Canadese territoria Nunavut en de Northwest Territories. Hier zijn enkele kenmerken en details van de Inuktitut-taal:
Inuktitut is in feite een verzamelnaam voor een aantal verwante dialecten, die per regio variëren. Dit komt mede door de geografische isolatie van Inuit-gemeenschappen in het noordelijke deel van Canada. Ook is het Inuktitut een agglutinatieve taal, wat betekent dat woorden achtervoegsels kunnen krijgen om betekenissen en grammaticale nuances uit te drukken. Dit verklaart het grote aantal lange woorden binnen de taal. Een mooi voorbeeld van een dergelijk lang woord is:
Qanuippitaliursimajunga
Dit woord betekent grofweg “Ik zal weer naar de grote en enge plaats moeten gaan.” Het is een goed voorbeeld van hoe Inuktitut veel informatie in één woord kan stoppen. Na opsplitsing krijg je het volgende:
Qanu-: Toekomstige tijd aanduider (“ik zal”).
-ippit-: Basisbetekenis “moet”.
-aliur-: Verbinding die aangeeft dat er een noodzaak is.
-simajunga: Uitgang eerste persoon enkelvoud die “ik” aangeeft.
Inuktitut wordt vaak beschreven als een polysynthetische taal. Dit betekent dat binnen de taal alle woorden die normaal een volledige zin vormen, is een enkel woord kan worden uitgedrukt. De taal maakt veelvuldig gebruik van grammaticale naamvallen om de functie van woorden in een zin (of het woord) aan te geven. Dit is belangrijk gezien de complexiteit van de vaak uitgebreide zinnen in de taal.
Inuktitut behoort tot de Eskimo-Aleoetische taalfamilie die wordt gesproken door Inuit-mensen in vrijwel het gehele Arctische gebied, zoals Groenland en delen van Alaska en Siberië. Hoewel de dialecten wezenlijk van elkaar verschillen, kunnen ze elkaar altijd verstaan.
Het Inuktitut speelt een belangrijke rol in het behoud van de Inuit-cultuur en identiteit. Veel traditionele verhalen, kennis en gewoonten worden via de taal doorgegeven aan volgende generaties. Net als veel inheemse talen, wordt ook Inuktitut bedreigd door factoren zoals taalverschuiving naar het Engels door globalisering en modernisatie.
De taaldiversiteit in Canada is een mooie weerspiegeling van de culturele diversiteit in het land. De twee officiële talen in Canada, Engels en Frans, dienen als pijlers van communicatie en bestuur en weerspiegelen de tweetalige identiteit van Canada.
